×
Voor (foto)verslagen van afgeronde klussen
How-to: CVT koppeling afstellen + info werking
26-11-2009 21:02 #629755
door Anjo van den Akker
How-to: CVT koppeling afstellen + info werking is gemaakt door Anjo van den Akker
Werking van de Centrifugaalkoppeling:
De CVT koppeling werkt volgens een centrifugaal principe, hierbij zorgt de rotatiesnelheid van de krukas voor het aangrijpen van de koppeling. Dit gebeurd door een drietal centrifugaalgewichten die de drukgroep richting het vliegwiel drukken zodat de koppelingsplaat contact gaat maken tussen drukgroep en vliegwiel om een vaste verbinding tussen vliegwiel en aandrijfas te creëren.
Bij stationair draaien moet de koppeling vrij lopen, om ervoor te zorgen dat de selectiepook bediend kan worden, dit wordt bereikt door een drietal veren die ervoor zorgen dat de drukgroep van het vliegwiel af geduwd wordt. De centrifugaalgewichten overwinnen deze veren bij 1050 rpm, dit noemen we het aangrijppunt.
De koppeling heeft ook een hulpsysteem dat in feite hetzelfde werkt als bij een conventionele voetkoppeling zodat er in zekere mate geschakeld kan worden boven het aangrijptoerental, dit is speciaal voor een koude start waarbij de motor dmv choke boven het aangrijptoerental loopt. Dit systeem wordt bediend door de knop bovenop de selectiepook, deze bediend een vacuumklep (zit recht onder de hoofdremcylinder) welke een balg achterop het koppelingshuis bedient. De balg beweegt een hefboom die in verbinding staat met het druklager, de drukvingers van de drukgroep worden door het druklager bewogen waardoor de drukgroep verder van het vliegwiel geplaatst wordt. Dit systeem werkt tot 2000rpm, hierboven overwint de centrifugaalkracht het van dit systeem waardoor de koppeling weer aangrijpt (en door het toerental zelfs slipt).
Voor meer informatie incl plaatjes van bovenstaande onderdelen, zie de Vraagbaak hoofdstuk "centrifugaalkoppeling"
De centrifugaalkoppeling mag dan wel een simpel en doeltreffend medium zijn, toch heeft deze een gebruiksaanwijzing:
- Start het voertuig altijd in N en niet in P.
- Schakel ALTIJD pas als het voertuig volledig stil staat.
- Bedien de rem NIET tijdens het schakelen.
- Zorg voor periodiek onderhoud van de koppeling, erg belangrijk voor de levensduur!
Het Onderhoud van de centrifugaalkoppeling:
Bij het onderhoud aan de koppeling spreken we over de luchtspleet afstellen, dit is de vrije ruimte tussen de koppelingsplaat en het vliegwiel. De koppeling loopt door de luchtspleet volledig vrij als de motor stationair loopt of uit staat en zal hierdoor altijd iets slippen op het moment dat de koppeling aangrijpt. Door het slippen gaat er langzaamaan frictiemateriaal van de koppelingsplaat verloren, dit betekend dat er een grotere centrifugaalkracht nodig is wat betekend dat er een hoger toerental nodig is om de koppeling aan te laten grijpen.
Dit is een ongewenst probleem, hoe hoger het aangrijptoerental, hoe meer de koppeling slipt bij het aangrijpen en dus hoe meer frictiemateriaal er verloren gaat. Rij je te lang door met een te grote luchtspleet dan wordt de luchtspleet uiteindelijk zo groot dat dit permanente schade met zich meebrengt, wat een (dure) reparatie tot gevolg heeft. De onderstaande foto's zijn van een recent overleden koppeling,
Te zien is dat aan een zijde van de koppelingsplaat de voering compleet mist, hierdoor is de drukgroep ook beschadigd (door de wrijving van staal op staal té heet geworden en blauw aangelopen) in dit geval is ook de drukgroep afkeur omdat deze door de warmte hoogstwaarschijnlijk krom getrokken is en zijn materiaaleigenschappen verloren is (chroomlaag weg)
Maar het kan nog gekker, hieronder nog een fototje van nog een 'stilgevallen' Volvo waarbij de drukgroep in 3 stukken gebroken is en de koppelingsplaat volledig is ontdaan van het frictiemateriaal
Om deze vervelende situaties te voorkomen dient de koppeling periodiek gecontroleerd te worden, we spreken dan over jaarlijks of per 10.000km. De luchtspleet stellen we door middel van vulplaatjes af tussen de 0,1 en 0,3mm, controlewaarde is 0,55 mm (alsin het heeft zin om te stellen als de luchtspleet groter is als 0,55mm).
Aan de slag:
Benodigd gereedschap:
Platte schroevendraaier, gemiddeld formaat
Ratel + verlengstuk + dop 10
Ringsleutel 19 (1/2inch ratel met dop 19 mag ook)
Gehard Gereedschapsstaal Inbussleutel 6 + verlengmiddel
Set voelermaatjes
Schuifmaat
Breng de auto veilig op werkhoogte, de voorkeur is een smeerput of een degelijke hefbrug. Zorg ervoor dat de CVT in N staat.
Verwijder de motorafschermplaat (n.b., dit model afschermplaat is van een auto auto na >85, vorm en bevestiging van een ouder model auto is iets anders) Ratel + verlengstuk + dop 10 en een schroevendraaier voor de 3 clips bij de voorbalk (steek de schroevendraaier tussen kunststof plaat en voorbalk en maak een hefboombeweging richting de motor)
Meten is weten:
Als je de krukaspoelie verdraaid
kun je via het luikje in het koppelingshuis zien waar de stelplaatjes gepositioneerd zijn, als de krukaspoelie verder verdraaid word kun je de luchtspleet dmv voelermaatjes meten
hierboven is een setje voelermaten neergelegd voor de foto; probeer de voelermaat enkele cmers tussen vliegwiel en koppelingsplaat/ tussen drukgroep en koppelingsplaat te steken om deze juist te meten.
De luchtspleet kan rondom op 3 plekken gemeten worden, ongeveer op het midden tussen de setjes vulplaatjes in (bevestiging vulplaatjes/drukgroep gemarkeerd met rood, mogelijkheden tot meten gemarkeerd met groen)
Fototje van de vulplaatjes:
Stellen:
Als de luchtspleet gemeten is dan kunnen we gaan stellen, hier is een simpel rekensommetje bij nodig. Originele vulpakket - huidige speling + vrijloopmarge = benodigde vulplaatdikte
Om het vulplatenpakket te meten dient op 1 plaats een compleet setje vulplaatjes verwijderd te worden, hiervoor moeten rondom alle 6 de inbusboutjes enkele slagen gelost worden, ik heb hier een voorkeursgereedschap voor:
Een geharde inbussleutel nr6 (uit een gazelle fietsreparatieset) en een stukje pijp dat je hier overheen kunt schuiven als hefboom.
Hou aan de voorzijde de krukaspoelie tegen met de ringsleutel 19 en los vervolgens alle 6 de boutjes enkele slagen, zorg er te allen tijde voor dat de inbussleutel goed past en volledig in de boutkop zit, om doldraaien te voorkomen:
Na dit eerste rondje kun je met een platte schroevendraaier de drukgroep iets naar achteren brengen, deze schuift dan over de drie paspennen naar achteren (Zorg er wel voor dat de drukgroep op de paspennen blijft zitten!)hierdoor komen de vulplaatjes los en kun je deze verwijderen.
Meet de plaatjes mbv de schuifmaat, origineel zijn er plaatjes in 0.5, 1.2, 1.5, 1.8, 2.1 en 2.4mm dikte.
Stel er zitten 2 plaatjes in per vulplaatsetje, 1 van 1,2 en 1 van 1,5mm. Dit maakt een vulpakket van 2,7mm. De gemeten luchtspleet was 1,3mm, voor de vrijloopmarge wordt 0,1mm aangehouden (de koppeling moet altijd vrij zijn als deze nog niet bediend wordt, maar wel zo dicht mogelijk bij het aangrijpen), gezien onze som Originele vulpakket - huidige speling + vrijloopmarge = benodigde vulplaatdikte
Betekend dat in dit geval het benodigde nieuwe vulpakket 2,7-1,3+0,1= 1,5mm dik moet zijn. In dit geval verwijder je dus rondom het plaatje van 1,2mm.
Zet de drukgroep pas weer volledig vast als rondom alle nieuwe vulplaatdiktes aanwezig zijn! Als de drukgroep weer bevestigd is controleer je of de koppeling sleept door de aandrijfas met de hand te verdraaien, gaat dit stroef/moeizaam dan is de luchtspleet toch te krap geworden en dient deze iets groter gemaakt te worden. Sleept de aandrijfas niet, controleer dan of de luchtspleet in de controlewaarde valt.
Vergis je niet in deze klus, preciezie bij het meten & afstellen is zeer belangrijk! een auto met correct afgestelde luchtspleet rijd soepeler weg, en heeft weinig slijtage aan de koppeling. een auto met een luchtspleet 1mm groter als de controlewaarde heeft een té hoog aangrijptoerental, rijd schokkend weg en heeft een sneller-dan-nodig slijtende koppeling.
Hoelang kan ik door blijven gaan met het nastellen van de koppeling?
Je kunt door blijven gaan met nastellen totdat er geen vulplaatjes meer over zijn, dit is het moment om een nieuwe koppeling te bestellen en deze vervolgens binnen 10.000km of een jaar te monteren.
De V3C sleuteldagen zijn dé dagen om dit afstelwerk (evenals cvt riemen afstellen) te doen, meld je gerust aan voor zo'n dag met deze werkzaamheden; dan kunnen we je waar nodig assisteren.
Gooi eventuele vulplaatjes die over zijn noooit weg! de TC is zeer content met deze vulplaatjes aangezien wij een collectie van deze altijd bij de sleuteldagen beschikbaar hebben.
De CVT koppeling werkt volgens een centrifugaal principe, hierbij zorgt de rotatiesnelheid van de krukas voor het aangrijpen van de koppeling. Dit gebeurd door een drietal centrifugaalgewichten die de drukgroep richting het vliegwiel drukken zodat de koppelingsplaat contact gaat maken tussen drukgroep en vliegwiel om een vaste verbinding tussen vliegwiel en aandrijfas te creëren.
Bij stationair draaien moet de koppeling vrij lopen, om ervoor te zorgen dat de selectiepook bediend kan worden, dit wordt bereikt door een drietal veren die ervoor zorgen dat de drukgroep van het vliegwiel af geduwd wordt. De centrifugaalgewichten overwinnen deze veren bij 1050 rpm, dit noemen we het aangrijppunt.
De koppeling heeft ook een hulpsysteem dat in feite hetzelfde werkt als bij een conventionele voetkoppeling zodat er in zekere mate geschakeld kan worden boven het aangrijptoerental, dit is speciaal voor een koude start waarbij de motor dmv choke boven het aangrijptoerental loopt. Dit systeem wordt bediend door de knop bovenop de selectiepook, deze bediend een vacuumklep (zit recht onder de hoofdremcylinder) welke een balg achterop het koppelingshuis bedient. De balg beweegt een hefboom die in verbinding staat met het druklager, de drukvingers van de drukgroep worden door het druklager bewogen waardoor de drukgroep verder van het vliegwiel geplaatst wordt. Dit systeem werkt tot 2000rpm, hierboven overwint de centrifugaalkracht het van dit systeem waardoor de koppeling weer aangrijpt (en door het toerental zelfs slipt).
Voor meer informatie incl plaatjes van bovenstaande onderdelen, zie de Vraagbaak hoofdstuk "centrifugaalkoppeling"
De centrifugaalkoppeling mag dan wel een simpel en doeltreffend medium zijn, toch heeft deze een gebruiksaanwijzing:
- Start het voertuig altijd in N en niet in P.
- Schakel ALTIJD pas als het voertuig volledig stil staat.
- Bedien de rem NIET tijdens het schakelen.
- Zorg voor periodiek onderhoud van de koppeling, erg belangrijk voor de levensduur!
Het Onderhoud van de centrifugaalkoppeling:
Bij het onderhoud aan de koppeling spreken we over de luchtspleet afstellen, dit is de vrije ruimte tussen de koppelingsplaat en het vliegwiel. De koppeling loopt door de luchtspleet volledig vrij als de motor stationair loopt of uit staat en zal hierdoor altijd iets slippen op het moment dat de koppeling aangrijpt. Door het slippen gaat er langzaamaan frictiemateriaal van de koppelingsplaat verloren, dit betekend dat er een grotere centrifugaalkracht nodig is wat betekend dat er een hoger toerental nodig is om de koppeling aan te laten grijpen.
Dit is een ongewenst probleem, hoe hoger het aangrijptoerental, hoe meer de koppeling slipt bij het aangrijpen en dus hoe meer frictiemateriaal er verloren gaat. Rij je te lang door met een te grote luchtspleet dan wordt de luchtspleet uiteindelijk zo groot dat dit permanente schade met zich meebrengt, wat een (dure) reparatie tot gevolg heeft. De onderstaande foto's zijn van een recent overleden koppeling,
Te zien is dat aan een zijde van de koppelingsplaat de voering compleet mist, hierdoor is de drukgroep ook beschadigd (door de wrijving van staal op staal té heet geworden en blauw aangelopen) in dit geval is ook de drukgroep afkeur omdat deze door de warmte hoogstwaarschijnlijk krom getrokken is en zijn materiaaleigenschappen verloren is (chroomlaag weg)
Maar het kan nog gekker, hieronder nog een fototje van nog een 'stilgevallen' Volvo waarbij de drukgroep in 3 stukken gebroken is en de koppelingsplaat volledig is ontdaan van het frictiemateriaal
Om deze vervelende situaties te voorkomen dient de koppeling periodiek gecontroleerd te worden, we spreken dan over jaarlijks of per 10.000km. De luchtspleet stellen we door middel van vulplaatjes af tussen de 0,1 en 0,3mm, controlewaarde is 0,55 mm (alsin het heeft zin om te stellen als de luchtspleet groter is als 0,55mm).
Aan de slag:
Benodigd gereedschap:
Platte schroevendraaier, gemiddeld formaat
Ratel + verlengstuk + dop 10
Ringsleutel 19 (1/2inch ratel met dop 19 mag ook)
Gehard Gereedschapsstaal Inbussleutel 6 + verlengmiddel
Set voelermaatjes
Schuifmaat
Breng de auto veilig op werkhoogte, de voorkeur is een smeerput of een degelijke hefbrug. Zorg ervoor dat de CVT in N staat.
Verwijder de motorafschermplaat (n.b., dit model afschermplaat is van een auto auto na >85, vorm en bevestiging van een ouder model auto is iets anders) Ratel + verlengstuk + dop 10 en een schroevendraaier voor de 3 clips bij de voorbalk (steek de schroevendraaier tussen kunststof plaat en voorbalk en maak een hefboombeweging richting de motor)
Meten is weten:
Als je de krukaspoelie verdraaid
kun je via het luikje in het koppelingshuis zien waar de stelplaatjes gepositioneerd zijn, als de krukaspoelie verder verdraaid word kun je de luchtspleet dmv voelermaatjes meten
hierboven is een setje voelermaten neergelegd voor de foto; probeer de voelermaat enkele cmers tussen vliegwiel en koppelingsplaat/ tussen drukgroep en koppelingsplaat te steken om deze juist te meten.
De luchtspleet kan rondom op 3 plekken gemeten worden, ongeveer op het midden tussen de setjes vulplaatjes in (bevestiging vulplaatjes/drukgroep gemarkeerd met rood, mogelijkheden tot meten gemarkeerd met groen)
Fototje van de vulplaatjes:
Stellen:
Als de luchtspleet gemeten is dan kunnen we gaan stellen, hier is een simpel rekensommetje bij nodig. Originele vulpakket - huidige speling + vrijloopmarge = benodigde vulplaatdikte
Om het vulplatenpakket te meten dient op 1 plaats een compleet setje vulplaatjes verwijderd te worden, hiervoor moeten rondom alle 6 de inbusboutjes enkele slagen gelost worden, ik heb hier een voorkeursgereedschap voor:
Een geharde inbussleutel nr6 (uit een gazelle fietsreparatieset) en een stukje pijp dat je hier overheen kunt schuiven als hefboom.
Hou aan de voorzijde de krukaspoelie tegen met de ringsleutel 19 en los vervolgens alle 6 de boutjes enkele slagen, zorg er te allen tijde voor dat de inbussleutel goed past en volledig in de boutkop zit, om doldraaien te voorkomen:
Na dit eerste rondje kun je met een platte schroevendraaier de drukgroep iets naar achteren brengen, deze schuift dan over de drie paspennen naar achteren (Zorg er wel voor dat de drukgroep op de paspennen blijft zitten!)hierdoor komen de vulplaatjes los en kun je deze verwijderen.
Meet de plaatjes mbv de schuifmaat, origineel zijn er plaatjes in 0.5, 1.2, 1.5, 1.8, 2.1 en 2.4mm dikte.
Stel er zitten 2 plaatjes in per vulplaatsetje, 1 van 1,2 en 1 van 1,5mm. Dit maakt een vulpakket van 2,7mm. De gemeten luchtspleet was 1,3mm, voor de vrijloopmarge wordt 0,1mm aangehouden (de koppeling moet altijd vrij zijn als deze nog niet bediend wordt, maar wel zo dicht mogelijk bij het aangrijpen), gezien onze som Originele vulpakket - huidige speling + vrijloopmarge = benodigde vulplaatdikte
Betekend dat in dit geval het benodigde nieuwe vulpakket 2,7-1,3+0,1= 1,5mm dik moet zijn. In dit geval verwijder je dus rondom het plaatje van 1,2mm.
Zet de drukgroep pas weer volledig vast als rondom alle nieuwe vulplaatdiktes aanwezig zijn! Als de drukgroep weer bevestigd is controleer je of de koppeling sleept door de aandrijfas met de hand te verdraaien, gaat dit stroef/moeizaam dan is de luchtspleet toch te krap geworden en dient deze iets groter gemaakt te worden. Sleept de aandrijfas niet, controleer dan of de luchtspleet in de controlewaarde valt.
Vergis je niet in deze klus, preciezie bij het meten & afstellen is zeer belangrijk! een auto met correct afgestelde luchtspleet rijd soepeler weg, en heeft weinig slijtage aan de koppeling. een auto met een luchtspleet 1mm groter als de controlewaarde heeft een té hoog aangrijptoerental, rijd schokkend weg en heeft een sneller-dan-nodig slijtende koppeling.
Hoelang kan ik door blijven gaan met het nastellen van de koppeling?
Je kunt door blijven gaan met nastellen totdat er geen vulplaatjes meer over zijn, dit is het moment om een nieuwe koppeling te bestellen en deze vervolgens binnen 10.000km of een jaar te monteren.
De V3C sleuteldagen zijn dé dagen om dit afstelwerk (evenals cvt riemen afstellen) te doen, meld je gerust aan voor zo'n dag met deze werkzaamheden; dan kunnen we je waar nodig assisteren.
Gooi eventuele vulplaatjes die over zijn noooit weg! de TC is zeer content met deze vulplaatjes aangezien wij een collectie van deze altijd bij de sleuteldagen beschikbaar hebben.
Gelieve Inloggen of een account aanmaken om deel te nemen aan het gesprek.
29-01-2010 23:17 #815878
door V300 register
Beantwoord door V300 register in topic How-to: CVT koppeling afstellen + info werking
Super zeg dit, heldere uitleg. E?n vraagje om te zien of ik het helemaal begrepen heb: om een compleet setje vulplaatjes te demonteren (en te controleren op dikte) draai je eerst alle zes de inbusboutjes een stukje los, vervolgens wurm je de drukgroep een stukje naar achteren. Dan draai je twee boutjes helemaal los, zodat dat setje vulplaatjes los komt, right?
Met andere woorden: om een setje vulplaatjes te vervangen of de dikte te meten moet je de betreffende inbusbouten helemaal los halen (en de andere vier een klein stukje om wat speling te maken).
Edit: never mind, heb het antwoord al gevonden in een ander topic Het antwoord is JA, eerst alle zes een klein eindje, en dan twee bij elkaar horende helemaal. Ligt ook wel voor de hand opzich
Dat ik niet teveel los haal en de drukgroep ineens los in het koppelingshuis ligt
Met andere woorden: om een setje vulplaatjes te vervangen of de dikte te meten moet je de betreffende inbusbouten helemaal los halen (en de andere vier een klein stukje om wat speling te maken).
Edit: never mind, heb het antwoord al gevonden in een ander topic
Het antwoord is JA, eerst alle zes een klein eindje, en dan twee bij elkaar horende helemaal. Ligt ook wel voor de hand opzich 
antiekeradio;7534 schreef : hoi Wim, je moet beginnen met alle 6 de boutjes (waarvan je er op jouw -duidelijke!- foto 2 ziet) los te draaien. een aantal slagen is voorlopig voldoende.
als de drukgroep zodoende 'los' hangt draai je 1 set er helemaal uit, verwisselt de plaatjes zo dat het nieuwe totaal gelijk is aan het oude totaal, minus de speling, plus 0,1 mm.
origineel 2,7 mm vulpakket, speling 1,8, nieuwe dikte wordt dus 2,7-1,8+0,1= precies 1 mm vulplaatdikte.
weet niet of die er een bij zit, maar eventueel kun je maximaal 1,2 gebruiken. die zit er zeker bij als er nu nog 2.7 tussen zit.
Dat ik niet teveel los haal en de drukgroep ineens los in het koppelingshuis ligt
Gelieve Inloggen of een account aanmaken om deel te nemen aan het gesprek.
Moderators: Mark Smeets
